Nhân đọc một số ý kiến về tầm quan trọng của BCTC. Mình tán đồng 100% rằng chủ DN cần phải nắm được bức tranh tài chính của DN mình. Tuy nhiên, mình không hoàn toàn đồng ý khi chấp nhận BCTC trung thực hợp lý là báo cáo "nội bộ" và chấp nhận việc có nhiều hệ thông sổ kế toán. Mình nói điều này sẽ có nhiều người phản đối vì ai cũng làm thế. Mình không chối thực trạng này. Mình làm nghề này nên khá rõ cái thực tế BCTC được "xào nấu" vì nhiều mục đích (chứ không chỉ đơn thuần là mục đích thuế). Trong phạm vi bài viết này, mình xin chia sẻ một số khía cạnh mà chủ DN cần phải biết khi chấp nhận làm "2 sổ". Đây là một đánh đổi mà chúng ta cần cân nhắc chứ không phải hiển nhiên là phải làm thế. * Rủi ro pháp lý: Điều này là hiển nhiên vì về mặt pháp lý chỉ có bộ BCTC khai thuế và được công khai theo quy định pháp luật là có giá trị pháp lý. DN cung cấp cho ngân hàng bộ BCTC được gọi là nội bộ và ngầm hiểu với nhau đó mới là số đúng, nhưng khi có gì trục trặc là có chuyện ngay. * Khi làm "2 sổ" DN thì khó tổ chức được bộ máy kế toán đáp ứng vì chi phí làm song song sẽ cao. Lúc đó DN thường sẽ chọn một là chú trọng hệ thống chính thống khai thuế, nội bộ làm riêng nữa vời; hai là bộ máy kế toán nội bộ ngon lành, còn khai thuế giao cho 1 kế toán (hoặc thuê ngoài) khai sao khai miễn nộp thuế ít là được. DN chọn kiểu nào thì cũng có rủi ro riêng của nó. Trường hợp 1 thì số liệu phục vụ cho quản lý thường không đầy đủ và độ tin cậy thấp. DN chọn kiểu này thường là DN còn nhỏ và chủ DN vẫn còn kiểm soát được tình hình kiểu "số chợ" nào đó. Trường hợp này vài năm sau có nhu cầu tìm lại số liệu lịch sử của DN thì coi chừng khó vì số liệu nội bộ không được xem trọng nên hầu như không được lưu trữ đầy đủ. Trường hợp 2, DN chỉ chú trọng số liệu nội bộ thực tế, hệ luỵ là kế toán khai thuế có khi như "con ghẻ". Chủ DN thường phó mặt có kế toán thuế làm gì làm, khai gì khai miễn báo nộp thuế ít là vui. Số liệu BCTC kê khai thuế đầy rẫy yếu tố bất hợp lý và rủi ro khôn lường trong tương lai. Thuế với cơ chế tự khai tự nộp thì 3-5 năm sau DN sẽ tốn khối chi phí để làm lại sổ sách kế toán hoặc abcxyz. * Định giá DN trong tương lai. DN khi tham gia các thương vụ M&A hoặc cần gọi vốn từ nhà đầu tư mới để mở rộng kinh doanh thì vấn đề "2 sổ" cũng là một vấn đề lớn phải giải quyết. Bài toán định giá DN hoặc minh bạch tài chính đôi khi rất phức tạp số liệu tài chính DN rối rắm, trong ngoài, giả mà thật thật mà giả. Mình từng nghe một chủ DN ca thán PKT rằng anh cần hợp nhất 2 số liệu để gọi vốn mà làm mấy tháng rồi chưa xong. * Rủi ro biển thủ dễ xảy ra. Trong giả có thật, trong thật có giả thì khả năng sai sót, hoặc gian lận là lớn. Tóm lại, nếu chúng ta nghĩ lớn và dài hạn, làm thương hiệu, làm chiến lược, ... thì cần vận hành DN bài bản trong đó có kế toán. Tất nhiên, không có gì là tuyệt đối 100% nhưng DN nên làm một hệ thống sổ, có kết hợp "cân đối" ở mức độ hạn chế nào đó là lời khuyên của mình.
