Kể từ khoảng 10 tuổi năm 1980, tôi đã bắt đầu quan tâm đến sáng tạo khi tình cờ tiếp cận được với bộ tài liệu khá dày - lúc đó còn đang ở dạng đánh máy chữ - môn học Phương pháp luận sáng tạo TRIZ của thầy Phan Dũng. Kể từ đó, tôi đã xây dựng cho mình một niềm tin mãnh liệt rằng: Mọi thứ đều có thể thay đổi để tốt hơn so với hiện trạng. Lúc nào cũng có cách cải tiến hết, quan trọng là MÌNH có tìm ra cách hay không. Cùng thời gian này tôi đã xây cho mình nhiều niềm tin, thói quen mà tôi thấy đã giúp ích cho tôi rất nhiều trong cả cuộc đời về sau này như: - Tin rằng mọi người (bao gồm chính mình) đều có thể sai, vì thế cần kiểm chứng các khẳng định, kết luận. Kể cả tốt rồi, ổn rồi, nhưng LUÔN có cách khác tốt hơn, vì thế luôn tìm hiểu và học tập không ngừng. - Luôn tò mò tìm hiểu tại sao, tại sao, tại sao, đào sâu vấn đề. Rất nhiều lần chỉ từ 1 câu trong 1 cuốn sách, tôi đã đào ra được cả “mỏ vàng” thông tin giúp cho công việc của mình và giúp cho nhiều người khác. - Tìm cách đo lường kết quả bằng nhiều góc nhìn khác nhau. Lúc trước, tôi thích đo lường bằng hiệu quả bán hàng, đơn giản vì con số này DỄ đo, và dễ thuyết phục hơn. Sau này tôi đã đổi sang những cách đo thú vị và hiệu quả hơn rất nhiều: Đo lường hành vi. Tôi dự đoán cách mà mọi người sẽ phản ứng với điều mình đưa ra và nếu phản ứng không đúng như mong đợi, tôi điều chỉnh mình cho đến lúc nhận được phản hồi đúng ý. Một trong những điều tôi luôn quan tâm là làm sao thay đổi được suy nghĩ của chính mình và thay đổi suy nghĩ của người khác để sáng tạo ra những giá trị mới. Tôi đã từng làm quen rất nhiều phương pháp khác ngoài TRIZ về tư duy như: - Brainstorming, brainwriting. Mục tiêu ví dụ: Làm sao có 100 ý tưởng trong vòng 1 giờ? - 6 cái mũ tư duy của De Bono: Làm sao có 6 hướng tâm lý, cảm xúc khác nhau (Hào hứng, Bi quan, Thực tế, Quản lý...) về cùng một vấn đề và mọi người có chung các hướng này CÙNG MỘT LÚC? - Mindmap: Làm sao hình ảnh hóa được nội dung chúng ta đang tư duy? - Back of the Napkin của Dan Roam: Làm sao tư duy bằng hình ảnh chỉ trên mặt sau của của một mảnh giấy nhỏ? - Design Sprint: Làm sao giải một bài toán LỚN cho doanh nghiệp chẳng hạn THIẾT KẾ và CHẠY THỬ con robot phục vụ trong khách sạn, hoặc làm sao thể hiện được TRẢI NGHIỆM của tiệm cafe lên web online chỉ trong vòng 5 ngày? - GROW của Mastermind Peer Coaching do anh Lâm Bình Bảo giới thiệu cho CLB Quản trị & Khởi nghiệp: Làm sao 10-15 người đồng cấp (đều là chủ doanh nghiệp hoặc các nhà quản lý) tập trung toàn lực giải 1 bài toán của 1 bạn trong nhóm và đưa ra càng nhiều hướng giải có giá trị càng tốt chỉ trong vòng chưa tới 1 giờ. Tất cả những phương pháp trên đều tuyệt vời và theo quan điểm cá nhân tôi cần được đưa vào chương trình phổ thông để chúng ta học từ bé. Đáng tiếc là điều đó chưa thành hiện thực. Khoảng 1 năm gần đây, tôi nhận ra rằng tất cả mọi bài toán về thay đổi hành vi của con người đều có lời giải bằng LUẬT CHƠI và từ đó tôi chú ý quan sát, nghiên cứu và điều chỉnh cách mình và mọi người “chơi” với nhau để đạt hiệu quả cao nhất cho cả 2 bên. KHI CHÚNG TA CÓ LUẬT CHƠI ĐÚNG HƯỚNG, NGƯỜI TA SẼ “CHƠI” THEO ĐÚNG HÀNH VI MÀ CHÚNG TA MONG MUỐN NGAY LẬP TỨC. Trong trường hợp của bài viết này, đó là: - tập trung, - buông bỏ định kiến, - tin tưởng, chia sẻ, trung thực, thẳng thắn - không sợ hãi, yêu thương, cảm thông và thấu hiểu người khác - kích hoạt não nhìn từ nhiều góc nhìn mới, - phối hợp đồng đội, - sáng tạo giải pháp mới chúng ta chưa quen thuộc - giải quyết vấn đề, - lựa chọn và thực thi ... Trong 3 tháng vừa qua, tôi đã có rất nhiều trải nghiệm tuyệt vời, đỉnh cao khi cùng những người bạn của mình giải bài toán của họ, đôi lúc tôi dùng cách trực tiếp và giải trong vòng 1 giờ, đôi lúc tôi đi đường vòng và mất cả 1 ngày để giúp họ tự giác ngộ. Tất cả các phương pháp tôi sử dụng, trải nghiệm và đạt được những kết quả giá trị đều bắt nguồn từ sự thấu hiểu sâu sắc về hành vi con người, từ đó thiết kế ra luật, các bước cần thiết để đi từ bài toán đang có vẻ như “không thể giải nổi” từng bước lộ ra không chỉ 1 hướng giải mà còn có vô vàn hướng giải. Tôi cùng với mọi người đã học được nhiều qua những trải nghiệm đó và chính tôi cũng đang sử dụng để cải tiến, sửa đổi cách làm việc của mình. TẠI SAO ĐỐI VỚI PHẦN LỚN MỌI NGƯỜI SÁNG TẠO GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ DƯỜNG NHƯ RẤT KHÓ VÀ CÁC PHƯƠNG PHÁP NÊU TRÊN TUYỆT VỜI RA SAO? XIN HẸN BẠN TRONG CÁC BÀI VIẾT SAU! Trần Xuân Hải - 20171231
