Niche - hay trong tiếng Việt là ngách, là từ dùng để chỉ một phân khúc, một tập con của một thị trường lớn hơn. Mỗi thị trường lớn sẽ có nhiều ngách, ví dụ trong mảng web design, hay còn gọi là thiết kế web, thì có thể kể đến các ngách như: các công ty công nghệ về giáo dục, các công ty bảo hiểm, hoặc trong các agency thương mại điện tử. Vậy tại sao niche lại là yếu tố quyết định đến sự thành công trong công việc của bạn? Qua một ví dụ mà mình sắp phân tích ở dưới đây, bạn sẽ hiểu tầm quan trọng của chúng ảnh hưởng như thế nào đến công việc của bạn. Giả sử ở đây chúng ta có hai nhân vật là An và Bình, đều là hai web designer, hay còn gọi là người thiết kế website, cả hai đều có xuất phát điểm như nhau, đều có kiến thức và am hiểu về thiết kế cũng như có kinh nghiệm và trải nghiệm trong nghề, nhưng có một điểm khác biệt giữa hai bạn, đó là An là một người làm ở đa dạng các ngách trong ngành, như bảo hiểm, dịch vụ tài chính, các start-up công nghệ về giáo dục,... vì có kĩ năng phong phú trong nhiều ngách khác nhau, nên An thường xuyên nhận được nhiều hợp đồng, dự án làm việc từ những công ty ở những ngách khác nhau, vì vậy tần suất thời gian làm việc và khối lượng công việc của An rất dày, và rất hiếm khi ở trong tình trạng thiếu job để làm, nhưng An không đi chuyên sâu ở một ngách nào cả, sản phẩm của An cũng chỉ ở mức tương đối, khách hàng không khen hay chê gì cả, còn với Bình, Bình là người chỉ tập trung đi theo một hướng, và ngách mà Bình follow đó là thương mại điện tử, một ngành rất hot trong bối cảnh hiện nay, những dự án mà Bình nhận không nhiều lắm, nhưng sản phẩm của Bình luôn được trau chuốt một cách tỉ mĩ và kỹ lưỡng, nên luôn được khách hàng đánh giá rất cao về chất lượng sản phẩm. Ngoài giờ làm, vào những thời gian rảnh, Bình luôn cập nhật những xu hướng mới nhất trong lĩnh vực thương mại điện tử, những mẫu thiết kế đẹp và tập tành phân tích, chỉnh sửa, cải tiến chúng theo ý mình, tham gia các diễn đàn trong ngành và thỉnh thoảng nhận thêm các job freelance về ngách của mình ở bên ngoài. Đọc đến đây, ắt hẳn chúng ta đã thấy rõ sự khác biệt giữa hai An và Bình, ta sẽ phân tích việc ngách sẽ ảnh hưởng đến công việc của họ như thế nào qua một vài điểm sau đây. Thứ nhất, về thu nhập: An sẽ có nhiều project để làm hơn, tương ứng với đấy là thu nhập cũng sẽ cao hơn, còn phía Bình thì ngược lại, thu nhập tất nhiên sẽ không cao bằng vì số lượng công việc và dự án không được nhiều như Bình, nhưng nếu chúng ta xét về khía cạnh thứ hai, về việc phát triển về lâu về dài, thì chúng ta sẽ thấy rằng, tuy An có thể làm trong đa dạng các ngách, nhưng không chuyên sâu ở một mảng nào, nên sẽ khó có thể phát triển xa được, vì mỗi ngách sẽ có những yêu cầu, đặc điểm riêng biệt, nên An sẽ khó có thể nghiên cứu một cách chuyên sâu về chúng, và thêm nữa, do phạm vi thị trường quá rộng, nên An không dễ để có thể hiểu được chi tiết về ngành và khách hàng của mình ở từng ngách, do vậy chất lượng sản phẩm sẽ không được tốt, và đi cùng với đó là mức thu nhập ở từng ngách cũng của An sẽ không cao, còn với Bình, tuy chỉ tập trung vào một ngách duy nhất, nhưng với việc nghiên cứu, luôn cập nhật những xu hướng đang phát triển, hoàn thiện hơn cả về mặt kiến thức, tư duy thẩm mỹ, kỹ năng và tay nghề trong ngách của mình, mà Bình có thể tiến xa hơn trong tương lai, mà một khi Bình trở thành chuyên gia trong lĩnh vực này, và mức thu nhập của những người như Bình thực sự rất cao, Bình sẽ có cơ hội nhận được những hợp đồng, dự án với mức thu nhập lớn hơn từ những đối tác và công ty lớn, có vị thế trong ngành. Thứ hai, về mức độ cạnh tranh: ta sẽ dễ dàng thấy được rằng, việc An làm trong nhiều ngách như vậy, đồng nghĩa với việc An sẽ phải đối diện với mức độ cạnh tranh vô cùng khốc liệt. Đối thủ của An là tập hợp toàn bộ những đối thủ ở những ngách mà An tham gia, và trong thời đại hiện nay, việc trở thành một “Leonardo Da Vinci”, có thể thành công, trở thành chuyên gia ở nhiều lĩnh vực, nhiều ngách như An thật sự rất khó, nếu không muốn nói là bất khả thi. Còn về phía Bình, việc tập trung, focus phát triển ở một ngách nhất định như vậy, thì mức độ cạnh tranh sẽ thấp hơn rất nhiều, trong tương lai chắc chắn Bình sẽ có thể dần dần vươn lên, đạt được những vị thế và chức vụ rất cao trong ngành. Thứ ba, về mặt thăng tiến chức vụ: sẽ có hai hướng phát triển như sau: với kiến thức, trải nghiệm và kinh nghiệm ở đa dạng nhiều mảng như An, thì An sẽ có thể trở thành một manager/leader ở một công ty chuyên về thiết kế ở nhiều lĩnh vực, nhận job từ nhiều ngách khác nhau, còn với những người chuyên sâu một mảng nhất định như Bình, thì có thể phát triển, trở thành một expert trong ngách của mình, Bình sẽ trở thành một người có tên tuổi và sức ảnh hưởng, có cơ hội nhận được những dự án, hợp đồng lớn từ những công ty hàng đầu trong ngành với giá trị mỗi dự án sẽ cực kỳ cao, hoặc thậm chí, kèm theo đó Bình có thể mở lớp đào tạo, mở các khóa học online/offline để training, coach lại cho những học viên của mình. Ví dụ trên đây là một ví dụ không có thật do mình giả định, nhưng cho ta thấy được vai trò quan trọng của việc chọn ngách trong ngành của mình, nó sẽ giúp ta không bị lan man, giảm bớt sự cạnh tranh, và tập trung đào xâu, phát triển ở một ngách nhất định. Đây cũng là bài viết đầu tay của mình, vẫn chưa qua nghiên cứu, thu thập thông tin một cách kỹ lưỡng, sẽ có rất nhiều sai sót, có những nội dung không chính xác, sẽ không đúng hoàn toàn (đặc biệt ở phần về mặt thăng tiến chức vụ, đó cũng là một giả định do mình nghĩ ra, hoàn toàn không có thật và không chính xác 100% ở ngoài đời), những lỗi chính tả và cả về cách hành văn. Mình mong sẽ nhận được những phản hồi của mọi người về tất cả mọi mặt để cải thiện hơn trong những bài viết sau. Mình chân thành cảm ơn mọi người vì đã dành thời gian để đọc hết bài viết này của mình. Chúc mọi người có một ngày tốt lành!
