NHÂN VIÊN Y TẾ - TÔI LÀ AI, VÀ TÔI NÊN LÀ AI TRÊN “THẾ GIỚI NÀY” ?!

Tôi kể cho các bạn nghe một chuyện!
Lúc vào học cấp 3, lớp 10, thầy văn có cho tựa làm văn là: “Nghề nghiệp ưa thích của em trong tương lai là gì, và tại sao?”.
Tôi của năm 16 tuổi đã viết như thế này: “Trong tương lai, em muốn làm một bác sĩ để có thể cứu người và mang lại sức khỏe cho tất cả mọi người! Giống như ba em vậy!”
Và tôi của năm 18 tuổi khi bước vào trường y cũng với một suy nghĩ y chang: để cứu người, để mang sức khỏe cho tất cả mọi người!
Trong suốt những năm học y khoa, khi ra trường, nhìn lại mình 18 tuổi, và thêm mỗi năm làm việc, nhìn lại mình 18 tuổi, tôi thấy mình thật ngốc nghếc, cao ngạo, và quá nhiệt huyết trong nông cạn! Nhưng cũng cảm ơn cái nhiệt huyết nông cạn ấy đã giúp tôi mạnh dạn bước chân vào ngành y một cách hào hứng như thế ban đầu!!!
Vì sao? Những năm học y khoa và hơn 10 năm làm việc giúp tôi dần dần nhận ra rằng: Y khoa thật sự không phải là cẩm nang trị bá bệnh!
Y khoa là một khoa học về y tế luôn luôn hướng đến mục tiêu trị tất cả các bệnh một cách an toàn nhất cho con người!
Là một khoa học, y khoa đồng nghĩa với việc làm nghiên cứu, thử nghiệm, và đưa ra các kết luận về bằng chứng “tương đối” mà các nghiên cứu đưa ra, đồng thời xem xét áp dụng cho một dân số thích hợp bên ngoài!
Là một khoa học, y khoa chỉ mang tính “thời đại”, có nghĩa là, có những giá trị tại thời điểm này được xem là “sự thật không thể chối cãi”, nhưng sau vài năm lại có thể xem là “một quan điểm sai lầm cần khắc phục”, có những thực hành được xem là “tốt nhất” lúc này, có thể sau đó được xem là một lựa chọn thứ hai, vì đã có cái “tốt hơn” được tìm ra!
Là một khoa học, y khoa, vì vậy, chỉ có thể hứa hẹn cung cấp cho bạn những gì được coi là tốt nhất, khách quan nhất, dựa trên bằng chứng có thể nhất, về tình trạng của bạn, trong thời điểm đó mà thôi!
Vì vậy, mới có nghiên cứu liên tục, mới có yêu cầu “đào tạo liên tục”, để đảm bảo nhân viên y tế có thể được cập nhận những thay đổi mới, một cách tương đối nhất!
Vì vậy mới có “hội đồng y khoa”, các tổ chức y tế, tổ chức chuyên khoa, dinh dưỡng....để có thể tập hợp những kiến thức hiện có nhất, phân tích bởi những chuyên gia uy tín nhất, và “truyền” xuống những nhân viên y tế những thông điệp y khoa, hướng dẫn y khoa được coi là khách quan nhất, hợp lý nhất, và hữu hiệu nhất tại những thời điểm cho phép nhất!
Vì liên quan đến sức khỏe con người, khoa học “y khoa” vì vậy, là một ngành khoa học bất hạnh nhất và bị kiềm cặp nhất trên thế giới! Bạn phải quan tâm về vấn đề y đức, về tính an toàn, và về đồng thuận của người tham gia nghiên cứu, vì vậy, bị giới hạn trong khả năng chọn “bệnh” và hoàn cảnh thực hành nghiên cứu! Hoặc nhiều khi, phải nghiên cứu trên các động vật có vú khác, trước khi có thể được chấp thuận thực hiện “nghiên cứu” trên người!
Bên cạnh đó, y khoa vẫn chưa hiểu hết được, và còn rất nhiều thứ trong giai đoạn khai sơ, mò mẫm, về sinh bệnh học, điều trị, và tiên lượng các bệnh lý!
Con người, lại không ai giống ai, và hai người cùng một triệu chứng, một hoàn cảnh, có thể rẽ sang hai con đường hoàn toàn khác biệt! Vì vậy, khi các bạn đến khám bệnh, những chẩn đoán chúng tôi đưa ra ban đầu cho các bạn là những “chẩn đoán có thể nhất” – dựa trên tổng hợp thông tin và triệu chứng, đối chiếu với kiến thức huấn luyện y khoa của người nhân viên y tế!
Những điều trị chúng tôi đưa ra cho bạn là những lựa chọn điều trị “phù hợp nhất”, “đúng đắn nhất” trong hoàn cảnh nhất định, mà chúng tôi phân tích và kết luận ra, theo kiến thức và kinh nghiệm “hiện có” của mình!
Vì vậy, càng ở lâu trong ngành, tôi càng thấy mình cúi đầu và càng thấy mình nên khiêm tốn! Vì y khoa thật sự là một hành trình học hỏi không ngừng, mà bạn phải từ bỏ cái tôi của mình, và “be open minded” – sẵn sàng chấp nhận thay đổi những kiến thức và thực hành khi có bằng chứng cập nhật, và có khuyến cáo chứng minh!
Vì khi tôi tư vấn cho các bạn, tôi không lấy cái “tôi” của mình ra đại diện, hứa hẹn, và trấn an – mà tôi dựa trên những khuyến cáo, hướng dẫn từ các tổ chức y khoa trong nước và thế giới mà tôi được cập nhật khi có thể! Tôi không thể thấy một thông tin nào mà tôi thấy hay, tôi thấy thích, hoặc bản thân tôi thấy tin, để áp dụng và truyền bá cho các bạn!
Điều này là một thực hành chủ quan, và đầy định kiến, và thật sự là một điều không nên làm – vì chẳng khác nào đang “thực nghiệm” con người một cách không chính thống!
Càng làm trong ngành, tôi lại càng thấy, mình không thể cứu người được và mang lại sức khỏe cho tất cả mọi người được! Đó là một sự thật!
Tôi càng làm, càng nhận ra, thật sự mình lúc 18 tuổi cao ngạo trong suy nghĩ thế nào khi mong ước cứu thế giới!
Tôi của năm gấp hai lần 18 tuổi, lại thấy vai trò của mình khiêm tốn, bé nhỏ, là một người hỗ trợ cho bệnh nhân và gia đình của họ mà thôi!
Hỗ trợ về tinh thần khi có thể trấn an được về những điều bình thường mà họ tưởng bất thường, hay chỉ cần cho họ biết rằng, tôi có mặt, cùng họ, để sẵn sàng trợ giúp, dù nhiều khi không biết trợ giúp được đến mức nào!
Hỗ trợ về cung cấp thông tin mà họ cần biết, hoặc hiểu sai – theo kiến thức y khoa mà tôi có được! Hỗ trợ quyết định điều trị, khi có thể, bằng cách cung cấp những lựa chọn điều trị hiện có và phù hợp nhất cho từng bối cảnh!
Tôi không thể giải quyết được tất cả các vấn đề, không thể điều trị được tất cả các bệnh, và không thể mang lại sức khỏe tốt cho tất cả mọi người – vì y khoa không thể làm như vậy!
Và trên hết, là một con người, tôi có thể phạm sai lầm, có thể ra quyết định không phù hợp, và có thể gây hại cho bệnh nhân, dù mình không mong muốn!
Vì vậy, tôi của 2 lần 18 tuổi, thật sự trở thành một con người thận trọng, hơi hèn hạ vì lúc nào cũng biết có nguy cơ làm lỗi, và không tự tin để bất chấp tất cả mà hứa hẹn với bất kì ai!
Những giáo sư đầu ngành mà tôi may mắn gặp được, khá giống nhau một điểm, là khi kết thúc bài giảng, hoặc thảo luận lâu lâu đều thòng thêm một câu “Đây là những kiến thức hiện thời, dĩ nhiên, sau vài năm nữa, có thể tôi sẽ sai” – Đó chính là tính tương đối và khiêm tốn của kiến thức y khoa và khoa học về sức khỏe con người!
Bạn nên nhớ, trong kiến thức y khoa, và kiến thức về sức khỏe con người, không có điều gì là tuyệt đối, và không có điều gì là toàn vẹn, hoàn hảo, và không một nhân viên y tế chân chính nào lại đẩy bất cứ kiến thức nào thành một tôn giáo để giáo điều - không ai có quyền làm vậy!
Cực đoan không có chỗ đứng trong khoa học y khoa!
Nếu ai đó hứa hẹn toàn vẹn và hoàn hảo cho bạn, về bất kì điều gì, về bất kì cái gì, nên đặt câu hỏi trước khi tin tưởng! Nếu ai đó cung cấp thông tin cực đoan, tiêu cực, nhưng lại rất "khơi khơi" - nên đặt câu hỏi về mục tiêu và giá trị của thông tin!
Chúng ta sống trong đời thực, và vì vậy, nên thực tế!!!
Chúc các bạn một ngày thật vui!
P/S. Xin chia sẻ với các bác sĩ trẻ bài viết của Bs. Huyên Thảo mà mình vô tình đọc được