Trong “giang hồ” đồn đại, vốn các sếp châu Á thường có một công thức bí mật, rất riêng để gây ảnh hưởng tới nhân viên dưới quyền. Một trong các cách ấy là tạo ra ấn tượng về quyền lực vượt trội. Bài này và một số bài sau tôi sẽ kể một số phương pháp như vậy! Năm 2004 tôi có cuộc họp nhớ đời với một “sếp” bên ngành thực phẩm. Hồi đó công ty tôi cộng tác là nhà cung cấp, còn công ty của Sếp kia là nhà phân phối. Vào cuộc họp, thực tế là khá đơn giản, nói về việc triển khai chương trình làm nếm thử tại siêu thị cho sản phẩm pho mát của Pháp, sếp cất giọng: “Tôi suggest là chúng ta nên focus vào đúng target của đợt sampling lần này. Phải làm sao để promote hình ảnh của chúng ta tới tất cả đối tượng mục tiêu là các ông bố bà mẹ có con nhỏ. Cần cho họ biết đặc điểm nổi bật trong cái taste của sản phẩm. Sau chương trình lần này, chúng ta sẽ boost doanh số thông qua display cả ở hệ thống GT (General Trade) trên toàn khu vực phía Bắc!”. Và cứ như thế, “cụ” chém cùng một ngữ điệu và ngữ pháp như vậy trong vòng liên tục 3 tiếng đồng hồ không nghỉ. Trong lúc sếp nói, tôi nhìn sang khuôn mặt của các anh em sales trong đội và thấy một sự im lặng hàm chứa nỗi “thành kính” tới gần như kinh sợ! Mà sợ cũng phải thôi, sếp nói vanh vách toàn thuật ngữ, đã thế còn bằng tiếng Anh như người ngoại quốc. Ai làm được như vậy nào? Cũng vẫn ông sếp đó, sau cuộc họp 2 ngày, cùng tôi đi gặp đại diện nhà sản xuất người nước ngoài. Ông chỉ thốt ra được hai mẩu: “Hello, how are you?”, sau đó ngồi im rồi tới phần tôi làm phiên dịch! Vậy là rõ, bài của sếp là dựa vào sự bí hiểm để khiến nhân viên kính nể, cái mà bọn tôi gọi ngắn gọn là “trộ” để thể hiện ưu thế của mình. Cái này có một số điểm lợi: Do thuật ngữ tiếng Anh nên ai cũng ngầm hiểu là sếp uyên bác, biết cả ngoại ngữ. Thời nay tuy nói tiếng Anh là phổ biến nhưng người Việt vốn lười nên tôi thấy rất ít người học và làm chủ ngôn ngữ đó. Và trong số người đó sales là đối tượng hiếm học nhất vì họ không có thời gian và nhiều môi trường để rèn luyện trừ trong một số lĩnh vực đặc thù Do sử dụng thuật ngữ nên họ khiến sales khó hiểu, và càng khó hiểu thì sales càng khó tranh luận lại. Một là không hiểu rõ mà hỏi. Hai là có hỏi lại nhỡ anh ấy lại cao giọng giảng thêm về sự phức tạp của các thuật ngữ thì có phải mình càng khó hiểu và bị anh ấy chê là dốt không? Và lúc ấy thì còn xấu mặt trước anh em nữa. Nói rộng ra, khác với các công ty dạng tập đoàn, quyền lực tới từ sự rõ ràng trong phân cấp bậc, cách làm cho phức tạp hoá này khá phổ biến trong giới quản lý của các công ty SME. Họ phải làm vậy vì cần duy trì quyền lực của mình trong môi trường ít người. Nếu không làm thì rất dễ sẽ thành “cá mè một lứa” với số nhân viên còn lại. Mặt trái của cách làm này, là làm nhiều mà không có biến hoá, tức là mãi theo một kiểu mà không chịu sáng tạo ra các kiểu cách “thần bí” khác thì nhân viên không sớm thì muộn cũng nhận ra và thành nhờn với người quản lý áp dụng các kiểu cách đó! Đỗ Xuân Tùng – Giám đốc Công ty Tư vấn và Đào tạo Nhân Việt
