Ai cũng đều có những công việc và những ràng buộc của riêng mình. Ràng buộc đó có thể có trong hợp đồng, trong đăng ký kinh doanh, đăng ký kết hôn, giấy khai sinh... hoặc không. Thực hiện những gì thuộc về "của mình" là trách nhiệm của mỗi cá nhân. Và được tập trung để làm tốt những điều đó là quyền của mỗi người. Thành ra, mỗi người chỉ làm tốt “việc của họ” đã là đủ tốt. ------ Thế nhưng, nếu chỉ chăm chăm làm tốt “việc của mình" thì là chưa đủ để bạn có được những thành công vượt bậc và những hạnh phúc lớn lao hơn. Chưa đủ để bạn dần hình thành và khẳng định tư duy và năng lực lãnh đạo. Và chưa đủ để cộng đồng có thể tồn tại và phát triển một cách vững bền. Những người lãnh đạo thành công mà tôi gặp mỗi ngày, cho dù tuổi tác, giới tính, chuyên môn và sự nghiệp có khác nhau thì đều có điểm chung là: (1) gánh trên mình trách nhiệm của sự kỳ vọng, và (2) thực sự mong muốn làm tốt nhất những trách nhiệm đó. Nếu bạn vào một phòng ban, một doanh nghiệp, một tổ chức với tâm thế của một người làm công ăn lương, hết việc, hết trách nhiệm rồi về, bạn sẽ rất khó để phát triển được sự nghiệp của mình. Chỉ khi bạn thấy được, trăn trở với những bất cập xung quanh, hoặc say mê với một viễn cảnh to lớn hơn cho tất cả, bạn mới dần mong muốn góp phần giải quyết những vấn đề hay vấn nạn ấy. Và khi đó, hạt giống của tư duy lãnh đạo sẽ dần nảy nở trong bạn. Nếu bạn làm được điều đó, hoặc chỉ một phần điều đó, thậm chí có thể là sau rất nhiều thất bại, mọi người sẽ dần tin tưởng bạn hơn. Và khi đó, mọi người sẽ không chỉ nhìn bạn như nhìn một thành viên, họ sẽ nhìn như nhìn một chỗ dựa, một trụ cột, một niềm tin cho tương lai "cùng với nhau". Và khi đó, bạn sẽ dần trở thành một người lãnh đạo trong cái tập thể quen thuộc của mình. ------ Nói cho cùng, tất cả sẽ chỉ là sự lựa chọn. Bạn chọn sống thoải mái hơn, dễ dàng hơn, hay chọn sống ý nghĩa hơn "một tí nữa”? Bạn mệt mỏi với những ràng buộc và cam kết hiện tại, hay sẵn lòng đón nhận thêm những trọng trách “cho đời"? Một điều thần kỳ là trong cuộc đời mình đến giờ này, mỗi khi đối diện với một trách nhiệm, tôi đều không chọn lảng tránh. Và nhờ đối diện với chúng, mà tôi đã dần tích luỹ được nhiều hơn, và trực tiếp hay gián tiếp phát triển thêm trên con đường của mình. Có những việc tôi làm, một cách rất vô tư, đến hơn 10 năm sau mới cộng hưởng vào thành công cá nhân. Nhưng điều quan trọng không phải là "tôi thành công", mà là tôi cảm thấy cuộc sống của mình có ý nghĩa và thú vị hơn rất nhiều. Bởi vậy, tôi rút ra cho cá nhân mình: nếu còn có thể nhận thêm một trách nhiệm, hãy khẳng khái nhận, và hoàn thành nó tốt nhất có thể. ------ Xung quanh chúng ta có biết bao vấn đề cần giải quyết. Chọn đúng VẤN ĐỀ mà cộng đồng đang cùng quan tâm (problem), phân tích được CĂN NGUYÊN (root causes) của nó, xây dựng được GIẢI PHÁP BỀN VỮNG (sustainable solution) trong sức mình, và tìm được ĐỐI TÁC (partners) phù hợp là công thức chung của sự thành công. Trong kinh doanh, trong chính trường, trong học tập, và cả trong cuộc sống. Bill Gates có lẽ đã chẳng là ai nếu ông không nhận cho mình trách nhiệm giải quyết vấn đề “máy vi tính cho mọi nhà”, Henry Ford sẽ vô danh nếu không có ước mơ lớn “dân chủ hoá xe hơi”, Lý Quang Diệu thiếu trăn trở “thành phố vườn” thì có nguy cơ trở thành một Đoàn Ngọc Hải, Donald Trump thiếu “vĩ đại trở lại” liệu có đủ sức bước vào toà Bạch Ốc? Chúng ta là cách chúng ta NHÌN NHẬN vấn đề! Chúng ta là cách chúng ta LỰA CHỌN và GIẢI QUYẾT vấn đề! Nếu chúng ta chấp nhận (hay cố tình nhắm mắt chấp nhận) thực tại như một tiêu chuẩn, một kiểu mẫu, một sự hoàn hảo không tỳ vết thì thành công của chúng ta giỏi lắm sẽ chỉ giữ được ở mức độ hiện tại! ------ Tầm vóc của một tổ chức được giới hạn bởi tầm vóc của người lãnh đạo của nó. Còn tầm vóc của một người lãnh đạo được đo bằng kích cỡ của vấn đề mà họ dám đương đầu. Nếu ta chỉ có trách nhiệm với việc lấy thêm tiền vào túi mình, thành công của ta là thất bại của người khác. Và do đó, người ta sẽ cố gắng ngăn ta thành công. Nếu ta chỉ có trách nhiệm với gia đình của mình, những quyết định của ta có thể đôi khi sẽ va đập với những lợi ích của hàng xóm láng giềng, với lợi ích của quản lý và nhân viên công ty. Và bởi vậy, họ sẽ ít ủng hộ chúng ta hơn. Nếu chúng ta có trách nhiệm với xóm làng hay doanh nghiệp của mình: rất tốt, chắc chắn chúng ta sẽ được mọi người ủng hộ, và do vậy sẽ có xác suất thành công cao hơn. Nhưng rồi sự thành công ấy chắc chắn cũng sẽ có giới hạn ở đâu đấy. Mới trưa nay, một bạn phóng viên hỏi tôi: liệu Việt Nam ta có thể có những công ty 10 tỷ đô? Tôi cười: có thể, khi chúng ta có những người lãnh đạo trên tầm 10 tỷ đô. Còn nếu khi những người lãnh đạo xung quanh ta, chỉ cần 10 tỷ đồng đã lấm lét công tư lẫn lộn, làm sao mơ được giấc mơ to? ------ Bạn của tôi ơi, hãy có trách nhiệm với cộng đồng xung quanh mình, với đất nước này, với dân tộc này, và với thế giới này! Chúng ta ai cũng đều thấy nó còn nhiều bất cập. Ai cũng nghĩ rằng nó cần được thay đổi. Nhưng lại không có ai đứng ra làm điều đó! Ai cũng mong chờ sự thay đổi đó bắt đầu từ (sự hy sinh của) người khác! Ai sẽ giải quyết kẹt xe? Ai sẽ tăng chất lượng giáo dục? Ai sẽ giảm thực phẩm bẩn? Ai sẽ cứu chuối, dưa, khoai, heo và ngàn loại nông sản khác? Ai sẽ giảm mức độ lệ thuộc vào thiết bị điện tử? Ai sẽ tăng tính nhân văn? Ai sẽ thêm tình người vào trong cuộc sống? Ai, và ai? Ta liệu có thể chờ sự thay đổi đến từ những người thấp cổ bé họng chăng? Những người ấy, vốn đến bản thân mình họ còn lo chưa xong, thì liệu có đủ sức hay đủ tầm thay đổi thế giới? Ta liệu có thể chờ đợi sự thay đổi đến từ bên ngoài, Mỹ Hoa Nga Nhật? Vì cái gì họ phải lo cho ta? Vả lại: nếu sự tác động đến từ bên ngoài, kết cuộc cho bên trong sẽ là sự tàn phá và chết chóc… Ta liệu có thể chờ đợi sự thay đổi đến từ những cụ già hay những người đã lấy bình yên, an ổn làm lẽ sống? Chắc là không, thách thức lớn nhất mà họ đối đầu là làm sao thay tả cho cháu, làm sao gặm sụn ngon giòn. Hay to hơn một chút là làm sao để cháu con trong nhà hoà thuận… Ta liệu có thể chờ đợi sự thay đổi đến từ những đứa trẻ còn trên ghế nhà trường hay còn chập chững tập đi? Có thể, nhưng chắc còn lâu lắm… Người duy nhất có thể thay đổi xã hội này, đất nước này, dân tộc này và thế giới này chính là bạn, là tôi, là chúng ta. Chúng ta may mắn khi vừa có được những năng lực cần thiết để thành công, để ảnh hưởng đến người khác cùng lúc với sức trẻ hừng hực khao khát đổi thay. Thời điểm mà chúng ta có thể làm điều đó là BÂY GIỜ. Nếu chúng ta không bắt đầu thì sẽ thành quá trễ. Rồi chúng ta lại sẽ thành những cụ già ngồi lật tả… Chúng ta không thể giải quyết những vấn đề của xã hội hay thế giới một cách bạo lực: đốt - đập - lật - phá, bởi đó là những thay đổi cứng mang tính đứt gãy và không bền vững. Những sự tích luỹ từ từ đến mức đủ để chuyển hoá tự nhiên sang giai đoạn khác (evolution) luôn tốt hơn là gượng ép rút ngắn giai đoạn (revolution). Do vậy, chúng ta hãy thay đổi thông qua những hoạt động thường ngày của mình. Từ việc chọn một sứ mạng rộng lớn hơn cho doanh nghiệp đến việc lựa chọn những giá trị cốt lõi tiến bộ hơn. Từ việc đặt ra những mục tiêu thách thức và trách nhiệm đến quyết định những chính sách quản trị khoa học và bền vững hơn. Từ việc chọn những tính năng tiến bộ hay nhân văn hơn khi thiết kế sản phẩm dịch vụ đến việc đưa ra những quyết định điều hành hướng đến con người và cộng đồng hơn. Bên cạnh những gì bạn làm cho mình, cho doanh nghiệp, cho địa phương thì hãy nghĩ thêm một chút cho những gì đó to lớn hơn. Nếu mỗi người trong chúng ta đều có thể cảm nhận được tiếng gọi của trách nhiệm và dám hồi đáp trọng trách đó, tôi tin rằng từng người trong chúng ta sẽ thành công hơn, xã hội của chúng ta sẽ văn minh hơn, đất nước của chúng ta sẽ mạnh giàu hơn, và dân tộc chúng ta sẽ được trân trọng hơn. Hãy vì một điều gì đó lớn hơn bản thân mình! Chúc chúng ta thành công! Link bài viết: LÃNH ĐẠO - CẢM NHẬN TRÁCH NHIỆM
