Hôm thứ sáu Livestream vừa rồi, nhiều quý vị hỏi tôi cách cải thiện trí nhớ. Hôm nay tôi chia sẻ một cách mà tôi hay dùng để nhớ nhiều thứ (nhớ dai) là "liên kết (link)" các thứ lại với nhau. Não chúng ta nhớ bằng cách gắn cách link từ chuyện này qua chuyện khác, từ vật này quy vật khác, và link cả nhiều vật chung với nhau. Ví dụ như khi quý vị nhớ về mùi nước thoang thoảng nhè nhẹ của hoa buổi sáng, quý vị sẽ nhớ luôn hiệu Hermes nước hoa của mùi đó. Quý vị nhớ người yêu thì sẽ nhớ đến quán ăn tối, nơi hẹn hò lần đầu, hay chiếc áo màu hồng cô ấy mặc. Link kiểu này như tính toán kiểu cấp số nhân lũy thừa, tăng rất nhanh. Não giữ những "thông tin" này như các hộp đựng giày trong nhà, chỉ cần chúng ta link đến vị trí của "chiếc hộp" đó thì não chỉ việc kéo ra và lấy thông tin cần thiết. Do có khả năng link giữa nhiều thứ với nhau nên trí nhớ chúng ta dường như không có giới hạn, chỉ giới hạn về khả năng sinh lý của não bộ như độ tuổi của chúng ta, tuổi của neuron, sức khỏe tim mạch, hay dinh dưỡng não bộ. Để liên kết vấn đề tốt hơn nữa, chúng ta thường gắn kết các vật có hình dạng giống nhau. Ví dụ như trong chuyên khoa của tôi, khi xem sinh thiết của bệnh nhân viêm cầu thận do bệnh lupus, các ống nhỏ li ti bên trong cầu thận và tế bào Mesangial qua kính hiển vi, tôi nghĩ đến... trái lựu vừa chín trong vườn nhà vì những cấu trúc hình dáng tương tự. Khi bệnh nhân lupus bệnh nặng hơn (class 3,4 hay 5,6) thì các tế bào và ống mạch bị mất đi, cũng giống như những trái lựu bị úng, bị hư khiến hạt mất đi ít nhiều so với những trái tốt. Qúy vị xem thử hình của sinh thiết thận bình thường bên trái (từ trang Renal Fellow) và hình lát cắt trái lựu thấy có giống nhau không? Còn thù dai thì sao? Về nguyên tắc thì cũng vậy. Việc chúng ta "thù dai" với một ai đó có thể gắn kết với các không gian, màu sắc, hay sự kiện mà chuyện buồn (chuyện dẫn đến thù dai) đã xảy ra. Để tránh thù dai, chúng ta thường chọn tránh đi đến những nơi đã từng có kỷ niệm, tránh mặc đồ có liên quan đến chuyện cũ, tránh các việc dẫn đến gợi nhớ quá khứ. Khi chúng ta cắt giảm các link liên kết với nhau thì việc thù dai cũng từ từ giảm đi. Bs Wynn Tran, Los Angeles, Hoa Kỳ
