Tuần này tôi thật vui và hào hứng tuần này khi thấy iSocial có một đợt kiện toàn nhân sự Ban cố vấn, Ban điều hành và những nỗ lực nhằm giúp iSocial trở thành một cộng đồng chuyên nghiệp và hiệu quả hơn. Dù chỉ là một thành viên của group, nhưng tôi rất gắn bó với hoạt động của iSocial. Tôi đã học hỏi được nhiều điều thú vị, quen được nhiều người bạn tốt và bản thân tôi cũng có những chia sẻ với các thành viên khác trong thời gian vừa qua. Vì vậy, tôi muốn góp một vài ý kiến từ suy nghĩ của một thành viên, hy vọng giúp các anh chị phần nào trong định hướng hoạt động của group. Tôi viết bài này không phải để đăng lên group, mà hy vọng nó sẽ được gửi tới các thành viên trong Ban quản trị tham khảo. Thực ra ai đã từng quản lý các group Facebook với lượng thành viên từ 20.000 trở lên thì sẽ thấy được sự vất vả của nó. Vì vậy cá nhân tôi rất nể phục sự kiên trì và tinh thần “vì cộng đồng” của Ban quản trị group khi các anh chị đã làm việc hết mình suốt thời gian vừa qua với một lượng công việc khổng lồ, thành viên thì nhiều nhu cầu và đôi khi trái chiều nhau. Tôi nghĩ những ai đã tham gia và nhận được giá trị từ iSocial đều nợ các sáng lập viên, các thành viên quản trị một chút gì đó dù là ít hay nhiều. Nhưng đôi khi, cho đi không những không được nhận lại mà còn phát sinh nhiều việc rắc rối, cái đó là bản chất của con người rồi các anh chị ạ. Và trong mấy tháng vừa qua, do cả yếu tố chủ quan và khách quan, iSocial đã mất đi phần nào sức hút của mình. Nội dung và tương tác có vẻ yếu hơn và tính liên kết giữa các thành viên cũng dường như không còn hiệu quả như trước. Với lời kêu gọi của admin Lương Thanh Lịch là “làm cho iSocial vĩ đại trở lại”, thì tôi nghĩ anh cũng đồng tình rằng iSocial hiện không còn vĩ đại như trước nữa. Từ “vĩ đại” nghe hơi lạ tai, tôi nghĩ ý của admin là làm cho iSocial sẽ “tuyệt vời” trở lại. Nhưng câu chuyện là làm như thế nào, liệu rằng việc thanh lọc thành viên ảo và kêu gọi sự nhiệt tình của anh em có phát huy tác dụng hay không? Bởi vì tôi nhớ đây không phải lần đầu iSocial thực hiện việc này, và tôi nghĩ nó vẫn còn “thiếu thiếu” một cái gì đó để giúp iSocial trở nên thực sự tuyệt vời. Từ góc độ của một thành viên, tôi xin chia sẻ góc nhìn của mình về 3 nội dung. - Thứ nhất là những lý do khiến iSocial trước kia từng rất tuyệt vời - Thứ hai là những điều khiến iSocial gần đây kém hấp dẫn hơn - Thứ ba là những mong muốn của một thành viên thực sự tâm huyết gửi đến Ban quản trị group * Vấn đề thứ NHẤT, điều khiến iSocial tuyệt vời trước kia: - Chủ đề rõ ràng và thống nhất: iSocial là một group đi đầu về digital marketing tại Việt Nam, khi iSocial thành lập thì cũng là lúc lĩnh vực này bắt đầu hình thành và phát triển, công cụ còn ít, kiến thức còn tập trung, nên hầu hết các bài post đều phục vụ được cho số đông thành viên, giúp họ có được lợi ích tối đa. Chưa kể khi đó thì sách vở, khóa học, tài liệu còn hạn chế nên cách nhanh nhất để học về digital marketing là lên iSocial “hóng” kinh nghiệm của các cao thủ. - Lượng thành viên phù hợp: Đây là yếu tố rất quan trọng, cũng như lớp học nếu quá đông thì học sẽ không hiệu quả. Trong giai đoạn đầu vì số thành viên không quá nhiều nên sự hiểu biết lẫn nhau, tương tác và giao lưu trở nên dễ dàng, hiệu quả. - Trình độ thành viên đồng đều: Vì bước vào lĩnh vực mới, mọi người đều mới như nhau, nên những mối quan tâm của họ giống nhau. Đặc biệt là những bài chia sẻ tut cơ bản đều được hưởng ứng nhiệt tình. - Sức hút của các admin và một số chuyên gia: Với hội nhóm nào thì những người dẫn dắt đóng một vai trò rất quan trọng. Tôi nghĩ nhiều admin và chuyên gia của group đã dùng sức ảnh hưởng của mình để kéo anh em đến với iSocial, đồng thời qua group, tên tuổi của họ lại được lan tỏa thêm nữa. Vì vậy việc duy trì đội ngũ admin và các cây viết có trình độ là một điều rất quan trọng. Tôi nghĩ phần lớn anh chị em vào group đều muốn học hỏi từ những người giỏi, nếu họ thấy các thành viên khác chỉ “làng nhàng” như mình thì tất nhiên một thời gian sẽ chán đi. * Vấn đề thứ HAI, điều khiến iSocial bớt hấp dẫn: - Chủ đề bị phân tán: Đây là hệ quả tất yếu và khách quan do sự phát triển quá mạnh mẽ của digital marketing tại Việt Nam. Bây giờ mỗi chủ điểm như Content, SEM, Facebook ads, Ecommerce… đã đi quá xa khỏi điểm xuất phát ban đầu, có thể mỗi chủ điểm như thế sẽ cần đến hẳn một group để trao đổi cũng chưa chắc đã thỏa mãn thành viên. Giống như có hàng nghìn người mà mỗi người thích một món thì không nhà hàng nào đáp ứng được. Tôi nghĩ đây không phải là vấn đề của riêng group iSocial, mà của nhiều group khác nữa. Khi nhu cầu thành viên tăng lên, Facebook vẫn gộp chung tất cả vào một news feed và tạo ra rất nhiều nội dung “cần” cho người này nhưng lại “thừa” đối với những thành viên khác. Về nền tảng facebook, tôi sẽ xin nói rõ hơn ở phía dưới. - Lượng thành viên quá đông dẫn đến khó kiểm soát: Nhờ sự thành công của group mà iSocial trở thành điểm đến của tất cả mọi người, từ các cao thủ cho đến mấy em sinh viên lần đầu học về marketing, thêm cả vài thánh đa cấp, đào tạo và vô số spammer. Tất nhiên sự đông đúc này khiến cho các admin phải vất vả kiểm soát hơn và cũng có nhiều hệ lụy từ các thành viên không có tinh thần nghiêm túc, cầu thị. - Trình độ khác biệt và group loay hoay giữa các đối tượng: Đây cũng là một vấn đề khi trình độ của người mới và người cũ có một khoảng cách ngày càng lớn. Bây giờ một pro làm nghề 5 năm không thể đứng chung chiếu với các bạn mới tham gia 5 tháng và không biết cách search Google. Người ta vẫn nói một sản phẩm đáp ứng tất cả là sản phẩm không đáp ứng tốt bất cứ ai. Tuy nhiên, trong giai đoạn đó group đã chưa thành công trong việc thống nhất một nhu cầu hay nhóm đối tượng cụ thể để phục vụ, mà vẫn cố gắng để đáp ứng phần lớn anh chị em, nhưng kết quả vẫn không được như ý và nhiều thành viên, nhất là số có kinh nghiệm đã bớt tích cực với group. - Các chuyên gia nản chí, rút dần khỏi sân chơi: Đây là một điều thật đáng tiếc khi group không giữ chân được một số anh chị có trình độ chuyên môn cao. Có lẽ một phần vì những nguyên nhân vừa kể trên, một phần khác vì chúng ta thiếu sự vinh danh và động lực cho họ tiếp tục chia sẻ. Một bài viết hay tốn rất nhiều tâm huyết, nhưng khi đưa lên bài viết đó cũng chỉ tạo ra sự thu hút được một vài ngày rồi nhanh chóng đi vào quên lãng. Dù group đã có website để lưu trữ nhưng tôi nghĩ số lượng anh chị em vào website thường xuyên là vô cùng hạn chế. - Hạn chế của nền tảng: Tôi nghĩ đây là vấn đề lớn nhất của Cộng đồng iSocial và các group cộng đồng khác đang gặp phải. Rõ ràng Facebook đã không thiết kế để group trở thành một mạng xã hội thu nhỏ mà chỉ tối ưu cho những hội nhóm thực tế với số lượng tầm vài trăm người mà thôi. Trong suốt những năm vừa qua, các anh chị cũng thấy cải tiến lớn nhất của Facebook cho group là tính năng phân quyền, chia tách quyền Admin và Moderator, những cái còn lại gần như không thay đổi. Vì vậy dù nỗ lực nhưng các group khi đạt ngưỡng 100.000 trở lên đều gặp phải vấn đề trong quản lý. Nếu như Facebook cho phép chúng ta tạo các Box nhỏ trong group, và mỗi thành viên có quyền follow hoặc unfollow từng box theo nhu cầu của mình thì câu chuyện đã tốt đẹp hơn rất nhiều. Tôi nghĩ một phần nguyên nhân là vì Facebook không muốn bất cứ ai tận dụng nền tảng của họ để tạo ra một cộng đồng đủ mạnh vì có thể gây nguy hại đến chiến lược của Facebook. Việc đó thì thôi kệ nó nhưng trước mắt, nếu cứ duy trì nền tảng group thì tôi nghĩ số lượng thành viên đông đảo của iSocial sẽ tiếp tục là một vấn đề đau đầu về sự phân tán trình độ và mối quan tâm không thể nào được giải quyết triệt để. Dù hiện tại iSocial đã phân chia và một vài group phụ như Mua bán hay Tâm sự nhưng tôi nghĩ đây vẫn không phải là cách giải quyết sâu bền cho vấn đề phân tán nhu cầu và mối quan tâm. - Thiếu hoạt động điểm nhấn để gắn kết: Dù là group cộng đồng thuộc loại mạnh nhất ở Việt Nam nhưng thực sự là iSocial khá thiếu vắng các hoạt động gắn kết. Tôi nghĩ một phần là vì ban quản trị làm việc online đã quá oải rồi, một phần là vì anh chị em trong Ban quản trị ai cũng còn phải làm ăn, thời gian đâu mà “vác tù và hàng tổng” mãi được. Nhưng dù sao, tôi vẫn tiếc vì nếu iSocial đứng ra tổ chức các hội chợ hoặc sự kiện offline thì chắc anh em phải vô cùng nhiệt tình và phấn khởi. * Vấn đề thứ BA, những mong muốn để iSocial tuyệt vời hơn: - Suy tính kỹ về nền tảng công nghệ: Có lẽ đây là vấn đề đầu tiên mà tôi tha thiết mong các anh chị suy nghĩ về nó. Mặc dù nền tảng Facebook group rất thuận tiện để thu hút trong giai đoạn đầu, nhưng chúng ta lại bị phụ thuộc vào nó quá nhiều mà không thể cải tiến được. Tôi nghĩ đã đến lúc iSocial nên sử dụng một nền tảng riêng, chẳng hạn như web hay ứng dụng di động riêng. Chắc anh chị cũng hay nghe câu nói của dân lập trình là chúng ta không thể phóng to con chuột lên kích thước của một con voi, vì cấu trúc xương của con chuột dù to lên vẫn không đỡ được thân hình của con voi. Thực sự thì mọi người đều mong muốn một cộng đồng tốt, mà muốn đạt được nó rất cần một nền tảng tốt. Một nền tảng cho phép phân đáp ứng những nhu cầu khác nhau cho các thành viên mà không làm ảnh hưởng đến nhau. Ví dụ có người quan tâm đến Facebook, người khác làm SEO, người khác làm Email, có người cần Tuyển dụng, có người lại thích Thể thao chẳng hạn… Chúng ta có thể gom mỗi nhu cầu vào một box hoặc một thẻ tag (như kiểu forum ngày xưa, nhưng hiện đại hơn), và phân quyền quản trị cho các Mod ở từng box, cũng như lưu trữ nội dung một cách dễ dàng và có hệ thống hơn. Tất nhiên việc này sẽ tạo ra một số bất tiện về chuyển đổi, nhưng cũng đồng thời loại bớt những thành viên quá lười. Những thành viên đó dù chúng ta giữ nền tảng cũ thì họ cũng vẫn chẳng tạo ra giá trị gì cả. Tôi nghĩ nếu muốn thực sự giải quyết được vấn đề thì phải chấp nhận thay đổi, giống như muốn có cái đèn điện, đôi khi phải dám đập cái đèn dầu thôi. - Tập trung vào một nhóm đối tượng và hy sinh các nhóm khác: Trong trường hợp iSocial vẫn giữ nền tảng group Facebook, thì việc thanh lọc thành viên là cần thiết. Nhưng tôi nghĩ vấn đề không nằm ở chuyện tương tác nhiều hay ít. Mà có lẽ là ở chỗ group nên xác định một nhóm đối tượng cụ thể (nhu cầu gì, trình độ nào, mối quan tâm là gì… cũng giống như target khách hàng vậy) và tập trung cho nhóm đó mà thôi. Chúng ta nên kiên trì với định hướng và sẵn sàng dám nói không các thành viên không phù hợp ngay từ đầu. Vì thà tập trung mà làm tốt còn hơn ôm đồm nhưng không đáp ứng được. - Tổ chức lại cơ cấu và tạo nguồn thu cho group: Tôi biết các anh chị trong Ban quản trị lâu nay đều tham gia tình nguyện 100%. Điều đó thật đáng quý nhưng là một người từng làm công tác xã hội, tôi biết với cách làm đó rồi một thời gian ai cũng sẽ nản chí. Tôi xin kiến nghị phân chia Ban quản trị riêng và thiết lập một văn phòng điều hành riêng. Cụ thể là ban quản trị vẫn định hướng, chia sẻ, dẫn dắt group nhưng các hoạt động hàng ngày như liên hệ, duyệt bài, sàng lọc, tổ chức sự kiện … thì nên để cho văn phòng thực hiện. Tôi nghĩ sau khi có định hướng, văn phòng chỉ cần 1 – 2 em làm việc fulltime là chạy ngon. Tất nhiên đã tuyển nhân viên văn phòng thì phải có lương. Và vì vậy chúng ta nên gây quỹ theo cách này hay cách khác. Tôi hiểu các anh chị có thể lo những thành viên tiêu cực họ nghĩ xấu về chúng ta. Nhưng các anh chị cũng thấy đấy, những kẻ tiêu cực rồi thì dù các anh chị không gây quỹ nó vẫn có cớ để nghĩ xấu. Nói chung là chó cứ sủa, còn đoàn người cứ đi. Bên cạnh những thằng ngu và nguy hiểm còn biết bao nhiêu người khác chờ đợi và tin tưởng các anh chị cơ mà. Nhờ kinh nghiệm hoạt động xã hội nên tôi rất thấu hiểu vấn đề này. Các anh chị trong ban quản trị đều là những người có trình độ, nhưng chúng ta lại phải căng sức ra làm việc mà các em sinh viên cũng làm được thì đương nhiên một thời gian sau sẽ mệt. Về gây quỹ thì có rất nhiều cách nhưng tôi thiết nghĩ với số lượng thành viên của group hiện nay thì chỉ cần kêu gọi từ donation thôi cũng đã quá đủ khoảng chục triệu mỗi tháng cho văn phòng hoạt động. Nếu các anh chị cần, tôi sẵn sàng góp một tay setup và quản lý hoạt động của văn phòng cho group. Các anh chị cũng thấy đấy, các lễ hội trên thế giới ban đầu đều là làm vì vui. Nhưng những cái duy trì và phát triển được đều là nhờ biết tạo nguồn thu từ sản phẩm hay du lịch… Ở đây không có nghĩa là thương mại hóa và biến group thành chỗ kiếm tiền, nhưng khéo léo gây quỹ để hoạt động chuyên nghiệp và chỉ dùng quỹ cho mục đích phát triển group thì tôi nghĩ đó là một việc có lợi cho tất cả mọi người, đúng với tôn chỉ của Cộng đồng. - Tổ chức một số hoạt động điểm nhấn: Thực ra group không cần biến thành một tổ chức hoạt động kiểu truyền thống, nhưng khi đã rảnh tay với việc hàng ngày, tôi nghĩ ban quản trị sẽ có thời gian để nghĩ đến một vài hoạt động hay cho anh em. Có lẽ chỉ cần bắt đầu từ những chương trình đơn giản như livestream, tổ chức chia sẻ, hội thảo hoặc offline thành viên cũng đã rất quý rồi. Về việc này nếu group cần đến, tôi cũng sẵn sàng tham gia giúp các anh chị một tay, và tôi nghĩ nhiều thành viên khác cũng sẵn sàng, nếu như ban quản trị group có một định hướng rõ ràng ngay từ đầu. Dựa vào uy tín và sức ảnh hưởng của iSocial, tôi nghĩ nếu có thể cập nhật những điều này, iSocial không những sẽ tuyệt vời, vĩ đại mà còn bước sang một giai đoạn 2.0 rất thành công và mang lại nhiều giá trị cho cộng đồng hơn nữa. Đây là những lời rất tâm huyết của tôi. Tôi biết ban quản trị đã có những buổi họp và sự trao đổi trước khi tiến hành đổi mới, nhưng tôi vẫn hy vọng góp một phần nào đó cho group và những mong muốn này sẽ đến được với các anh chị. Thay mặt các thành viên, tôi xin cảm ơn đóng góp của các anh chị suốt thời gian qua và xin chúc các anh chị nhiều sức khỏe, thành công, chúc cho group iSocial sẽ ngày càng phát triển. Trân trọng. Chu Ngọc Cường.
