Tôi xem dựng nghiệp là chuyện cả đời, kiểu như người ta hay nói học cả đời. Với tôi, khởi nghiệp luôn là thứ khoái khẩu, tôi luôn cảm thấy cực phấn khích khi khởi động một cái gì đó mới. Một năm tôi phải nghịch phá một vài thứ mới mẻ, điều đó đã trở thành thói quen suốt bao nhiêu năm qua. Đa số những dự án tôi bỏ sau một thời gian ngắn lăn xả vào làm. Chỉ có một số rất ít được tôi triển khai bài bản và gặt hái được như tôi kì vọng. Khi tôi viết nhiều về khởi nghiệp, có rất nhiều người đến muốn nghe tôi nói về một công thức thành công trong khởi nghiệp. Thực ra lộ trình, cách thức để khởi nghiệp với ít rủi ro là có. Thậm chí có công thức để chắc chắn thành công. Công thức chẳng có gì phức tạp nhưng tôi thấy rất ít người chịu làm. Ít người thực hiện vì mơ cao và quá xem trọng "cái của mình"! Đam mê của tôi, ước mơ của tôi, sự nghiệp của tôi...mấy cái từ nghe hay hay đó thực ra lại là thuốc độc có thể giết chết bất cứ dự án khởi nghiệp nào. Tại sao vậy? Đam mê, ước mơ, sự nghiệp, sứ mệnh...là tốt, rất tốt cho cuộc đời chúng ta nữa là đằng khác. Nhưng chúng ta phải sống với đam mê thật, ước mơ thật, sự nghiệp thật sự của mình, nếu chẳng may xác định mấy cái đó cho mình mà lỡ xác định phải cái giả thì thử tưởng tượng xem đời chúng ta sẽ bi kịch tới mức nào. Có khi cuối đời mới nhận ra mình theo đuổi những thứ ngớ ngẩn, thậm chí chết rồi cũng chẳng biết sự thật đó nữa kìa! Theo thực tế tôi thấy thì cực lớn những thứ tưởng "của tôi" đó lại chẳng phải là "của tôi" một mảy may nào! Những thứ trông có vẻ lớn lao như đam mê, ước mơ, sự nghiệp...đó chỉ là cái mác, cái nhãn của xã hội mà bạn tự đem về gán cho bạn thế thôi. Nghe thật phũ phàng nhưng bạn làm ơn xem lại tất cả những gì mà bạn đang tưởng là cực kì giá trị lại thực ra chẳng có tí giá trị gì nếu ánh sáng của "trí thông minh cá nhân" soi rọi vào. Khi bạn bắt đầu suy ngẫm thực sự sâu sắc, tìm đến tận sâu thẳm con người thực sự của bạn, thì tự dưng mọi cái mà bấy lâu bạn tưởng là rất giá trị cứ như tro tàn trong gió bay mất. Khi đó thì cái thực sự giá trị với bạn mới hiển lộ, mà khi nó lộ ra cho bạn thì bạn chẳng cần phải đi rêu rao rằng bạn đang thực hiện cái gì đó lớn lao, bản thân sự "nhận ra" đó đã quá đủ với bạn. Khi đó, mọi chuyện bạn làm sẽ thực sự là một trò chơi rất, rất thú vị, thú vị tới nỗi những thứ như thất bại, khó khăn, trở ngại, cái xấu...sẽ nhỏ bé tới mức bạn chẳng cảm nhận được chúng nữa kìa. Khi chúng ta không còn bị trói buộc vào thành công giả! Khi chúng ta không còn bị trói buộc vào ước mơ giả! Khi chúng ta không còn bị trói buộc vào đam mê giả! … Một thứ gì đó như tiếng gầm vang dội sẽ xé toạc cuộc sống của bạn. Nó sẽ giải phóng sức mạnh của cá nhân bạn. Nó sẽ tạo cảm hứng cho bạn. Nó sẽ nâng đỡ bạn. Nó cho cho bạn quyền năng thay đổi số phận. Khi đó, nhìn bạn sẽ có sự lấp lánh. Đúng vậy, sự lấp lánh của một con người tự do, nó phát ra từ bên trong con người đó. Khi tự do, bạn sẽ không bị trói buộc vào bất kì dự án nào, bạn sẽ thông minh để nhận ra rằng cắm đầu vào 1 thứ gì đó như con thiêu thân là cực kì ngớ ngẩn. Thế mà những gì chúng ta đang làm chẳng phải là cứ cắm đầu vào, bị trói buộc vào chính cái mà chúng ta tự phong là lớn lao, ý nghĩa, giá trị...đó hay sao? Những dự án khởi nghiệp chẳng phải luôn được phong là "ước mơ cả đời" của những founder đó sao! Chúng ta chỉ muốn nó thành công, chúng ta không thể chịu nổi thực tế là có khi cái ý tưởng của chúng ta chỉ là thứ cực kì vớ vẩn! Chúng ta đã lao tâm khổ tứ vì nó quá nhiều, chính vì thế mà nó có giá trị ư? Thật nực cười! Khi khởi nghiệp, làm việc và sống theo lối đó, chúng ta mặc nhiên tự rào mình lại và quay lưng với vô vàn những khả năng khác của cuộc sống. Sự thay đổi chóng mặt của công nghệ có thể có mặt trái của nó, nhưng thực tế là cuộc cách mạng công nghệ đang tạo ra cho thế giới nhiều cơ hội hơn bao giờ hết. Có thể bạn cắm đầu làm mấy chục năm và nghĩ mình ngon lành trong cái lồng của mình, nhưng nếu bạn chỉ cần bước ra khỏi cái lồng thì còn ngon lành hơn nhiều, thậm chí cả nghìn lần thì sao? Chúng ta hãy cho phép mình làm khởi nghiệp theo cách sau: Nháp đâu nháp đâu Xé nháp Làm một bài tập khi đi học còn cần tới giấy nháp, làm khởi nghiệp không cần tới làm nháp ư? Làm nháp có một tác dụng rất lớn là giúp chúng ta thực hành cực nhiều, trải nghiệm cực nhiều với rất ít áp lực. Chỉ như vậy càng ngày ta mới càng nâng bản thân lên những tầm cao mới, chỉ khi nâng mình lên những tầm cao mới chúng ta mới có khả năng nhìn thấy những cơ hội lớn, những cơ hội cực lớn, những siêu cơ hội. Thông qua đó ta cũng tự rèn cho mình những kĩ năng mới, học những kiến thức mới, khai thông những nhận thức mới, tiếp cận những tầm nhìn mới… Tôi có vài dự án mà nhiều người biết đến, ban đầu ai cũng nghĩ đó là công việc chính của tôi, nhưng dần dần họ đều hiểu rõ tôi chỉ xem đó như một bản demo, mặc dù nó phát triển tốt tôi cũng chỉ xem là một dự án tốt thế thôi. Tôi thử nghiệm rất nhiều. Thực sự là có nhiều lúc những người xung quanh cũng nhìn tôi với ánh mắt khó hiểu lắm. Nhưng rồi qua năm tháng những ai quan sát đủ lâu sẽ hiểu con đường tôi đi. Những gì tôi chia sẻ là những thứ rất thật, nhưng còn rất nhiều thứ thật khác mà tôi không thể chia sẻ công khai được. Những bạn có duyên thì vẫn đang cùng tôi ngắm nghía những cơ hội mới. Tôi rất hi vọng những người có duyên sẽ ngày một nhiều hơn! Tôi viết bài này bởi vì tôi thấy cái thực trạng đao to búa lớn, tự khoác áo lớn lao cho khởi nghiệp quá nhiều, nó chỉ đẩy chúng ta vào áp lực phải thành công, áp lực cứ "kiên trì" chiến đấu cho mỗi một dự án mà ta đã "lỡ" cho là quá giá trị. Tôi hay nói với nhiều người rằng tôi là người chưa biết tới thất bại khi khởi nghiệp thực ra là có lí do. Bởi vì khởi nghiệp đối với tôi là làm nháp rất nhiều, rồi xem xét, phân tích, nhìn nhận, làm thử, thống kê...cho đến khi tìm ra thứ thực sự khả thi và hiệu quả cao. Chính vì vậy tôi cực kì xem trọng những dự án nháp không thành. Đây là cách làm hoàn toàn mang tính cá nhân của tôi. Hi vọng mọi người sẽ góp ý & phân tích thêm. Nếu nó dở, tôi có bài học. Nhưng lỡ nó đúng thì tất cả chúng ta có thêm một cách hay! Sài Gòn, 23/09/2017
