(Tôi thề đây là lần đầu tiên và cũng là lần cuối cùng tôi đề cập đến cái tên này và nói về chuyện này. Nhưng chẳng phải vì người nghèo vốn hay dị ứng với người giàu .) Cho phép tôi được hỏi các bạn như vậy, và hãy bỏ qua cho tôi nếu đây là một câu hỏi ngớ ngẩn. Tôi thật sự không hiểu nổi, ngoài những người kiếm được từ sự kiện Jack Ma đến Việt Nam, các bạn trẻ đã nhận được gì để khiến họ có thể say mê, phấn khích, nồng nhiệt với Jack Ma đến vậy? Cả tuần vừa qua tin bão số 12 đổ bộ vào Khánh Hòa gây thiệt hại nặng nề về tính mạng và tài sản của người dân (theo các báo chính thống tôi đọc thì “hàng nghìn căn nhà của người dân trên địa bàn bị tốc mái, sập tường, cây cối đổ ngã, cột điện bị ngã; nhiều công trình trường học, trụ sở các cơ quan bị hư hỏng nặng” và nước mắt đã rơi tại thủ phủ rau Đà Lạt khi tại huyện Đơn Dương có “hơn 100 ha hoa màu và nhà cửa người dân bị ngập sâu trong nước”) đã trở nên “nhạt toẹt” trước “cơn bão Jack Ma” đổ bộ Việt Nam. Trên các phương tiện truyền thông, đặc biệt là mạng xã hội Facebook, nơi tôi quan sát chính, đâu đâu cũng thấy Jack Ma. Jack Ma. Jack Ma. Jack Ma. Từ Jack Ma bắt tay thế nào, đi đứng ra sao, cho đến mọi cử chỉ, lời nói đều được các bạn phân tích, bàn tán sôi nổi. Mỗi lời Ma nói đều ngay lập tức được các bạn coi là “khuôn vàng, thước ngọc”, được trích dẫn, tung hô khắp nơi. Kể cả những lời bình thường bạn vẫn nghe (như, đừng bao giờ bỏ cuộc!), không hiểu sao qua miệng Jack Ma bỗng nhiên trở thành thần thánh!! Trong khi đó, cũng trên mạng xã hội, bài chia sẻ về Bão số 12 rất ít, và chủ yếu là share lại một bài báo nào đó. Tuyệt nhiên không thấy được mấy dòng thương cảm. Con số 3 người thiệt mạng được các bạn biết đến chỉ như một con số trong Toán học. (Và dường như ở ta giờ chuyện chết sống được coi là khá bình thường, có lẽ chỉ đến khi chính bản thân có người nhà là một trong cái số 3 vô hồn đó!). Vậy nên tôi mới khó hiểu. Nên mới hỏi ngớ ngẩn như trên. Việc các bạn săn đón, bàn tán về Jack Ma tự nhiên làm tôi liên tưởng hồi còn là sinh viên ở VN. Hồi đó chúng tôi ở KTX, tuy có thể không “máu” bằng, nhưng chiều nào cũng háo hức, phấn khích, bàn tán xem sẽ gặp ai bán cơm ở căng-tin. Với tôi, nếu là “u Vượng” thì nhất định sẽ được thêm miếng cháy và một chút nước thịt chan lên đó. Chúng tôi háo hức là dễ hiểu, vì sẽ có miếng ăn. Thế còn các bạn háo hức vì cái gì? Các bạn thật sự nhận được cái gì từ chuyện này?? Cảm hứng ư? Cảm hứng sẽ là gì nếu bạn không hành động? Người trẻ ở ta giờ hình như cũng có thêm cái bệnh gọi là bệnh đi tìm cảm hứng. Cảm hứng rất cần thiết để làm việc hết mình và hiệu quả, đặc biệt là khi ta đang mất nhiệt huyết, đang lạc lối, lạc trôi. Nhưng cảm hứng phải dẫn đến hành động cụ thể, còn nếu không đó chỉ là một hình thức giải trí. Thay vì đi tìm cảm hứng ở đâu đó, tôi nghĩ, sẽ giá trị và thực dụng hơn nếu tập trung làm tốt công việc của mình. Thành tựu đạt được trong công việc, dù nhỏ dù to, sẽ là nguồn cảm hứng lớn nhất, tuyệt vời nhất để thúc đẩy ta đi đến thành công. Có bạn lại nói, đi nghe Jack Ma chia sẻ để có thêm kinh nghiệm. Nên nhớ, kinh nghiệm của người ta chắc chắn không thể lặp lại ở mình, nhất là kinh nghiệm thành công. Nếu đi tìm kinh nghiệm, tôi cho rằng các bạn cần tìm những kinh nghiệm thất bại, cách mà người ta vượt qua thất bại để đứng lên. Bài học đó quan trọng hơn kinh nghiệm về việc họ đã thành công như thế nào. Tôi không được cái vinh hạnh tham dự buổi “truyền cảm hứng” của Jack Ma (nghe như truyền nội công trong kiếm hiếp ấy nhỉ ), nhưng tôi cá trong đó Ma kể nhiều về thành công hơn là đi vào chi tiết của những thất bại, đắng cay mà ông ấy đã phải trải qua. Thế còn cơ hội. Cơ hội thì sao? Chào đón Jack Ma đến Việt Nam sẽ cho bạn cơ hội để khởi nghiệp ư? Xin lỗi nếu có lỡ làm tụt hứng của bạn nhé. Đừng mơ! Jack Ma và Alibaba không có chuyện sẽ đầu tư ở Việt Nam, chung tay góp phần hình thành hệ sinh thái khởi nghiệp ở Việt Nam để giúp bạn nhé. Trung Quốc ở rất gần về mặt địa lý, chưa kể đến những tương đồng khác, nên họ không có lý do gì về mặt kinh tế để làm như vậy cả. Trái lại, với các bạn đang “nhăm nhe” khởi nghiệp trong lĩnh vực thương mại điện tử, hay thậm chí là trong lĩnh vực công nghệ nói chung, Alibaba và Jack Ma chính là CÁ MẬP. Trong mắt tôi, Jack Ma đến Việt Nam vì thèm túi tiền của bạn và của 100 triệu người tiêu dùng khác. Họ không đến Việt Nam để giúp bạn khởi nghiệp, hay tạo cơ hội cho bạn khởi nghiệp thành công. Ma đến Việt Nam chỉ đơn thuần là để tìm kiếm lợi nhuận bằng việc giúp bạn tiêu tiền một cách dễ dàng hơn. Vậy đấy. Trong mắt tôi, trong đầu tôi là những suy nghĩ như vậy đấy. Thế nên, tôi thật sự không thể hiểu nổi tại sao các bạn có thể say mê, phấn khích và cuồng nhiệt với Jack Ma đến vậy. Ai đó, làm ơn trả lời khai sáng giúp! Viết từ Sydney, Australia. Bài viết là quan điểm của cá nhân. Tuấn OZ
