Đài Loan đã mất ghế trong Liên Hợp Quốc vào tay Trung quốc năm 1971 như thế nào? Tại sao?

Trả lời: Stephen Hou, người Mỹ, sinh tại Trung Quốc
Vào năm 1949, khi những người cộng sản thành lập Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (CHNDTH) trên đất liền, chính phủ Trung hoa Dân quốc (THDQ) phải chạy sang đảo Đài Loan, thực tế THDQ vẫn tiếp tục giữ ghế cho toàn Trung Quốc tại Liên Hợp Quốc. CHNDTH vốn không thể tham dự Liên Hợp Quốc bởi các quyết định về tư cách thành viên cần sự chấp thuận của Hội đồng Bảo an, nơi mà Hoa Kỳ và THDQ chắc chắn sẽ sử dụng quyền phủ quyết của họ.
Tuy nhiên vào năm 1971, CHNDTH đã thay thế vai trò của THDQ để trở thành đại diện duy nhất cho Trung Quốc tại Liên Hợp Quốc, vì các thủ tục ủy nhiệm chỉ cần sự chấp thuận tại Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc, nơi Hoa Kỳ hay THDQ không có quyền phủ quyết. Nói cách khác, vấn đề ở đây là quyết định chính quyền nào sẽ đại diện cho thành viên (Trung Quốc) chứ không phải quyết định trục xuất thành viên mới THDQ và kết nạp thành viên mới là CHNDTH.
Từ những năm 1960 trở đi, các quốc gia thân thiện với CHNDTH do Anbani lãnh đạo đã chuyển kiến nghị tới Đại Hội đồng Liên Hợp Quốc về việc chuyển ghế của Trung Quốc từ THDQ sang CHNDTH. Mỗi lần đó, Hoa Kỳ đều dễ dàng tập hợp đa số phiếu để ngăn kiến nghị này. Tuy nhiên, với việc kết nạp một loạt quốc gia mới độc lập kể từ 1960, Đại Hội đồng từ chỗ bị phương Tây chi phối dần chuyển sang các quốc gia thân thiện với Bắc Kinh. Ngoài ra, mong muốn của Nixon trong việc cải thiện quan hệ với Trung Quốc Đại lục để làm đối trọng với Liên Xô đã làm giảm nỗ lực hỗ trợ Trung Hoa Dân quốc của Hoa Kỳ. Kết quả là ngày 25 tháng 10 năm 1971, Nghị quyết 2758 đã thông qua Đại Hội đồng với tỉ lệ trên 2/3 số phiếu, chuyển sự công nhận chính quyền hợp pháp của Trung Quốc từ THDQ sang CHNDTH.
Điều thú vị là ngay trước khi cuộc bỏ phiếu diễn ra, THDQ đã được đề nghị có muốn ở lại Liên Hợp Quốc với tư cách là một quốc gia riêng biệt không, không đại diện cho toàn thể Trung Quốc được không. Tổng thống THDQ Tưởng Giới Thạch từ chối đề nghị vì không muốn Trung Quốc bị chia thành 2 quốc gia. Tưởng vẫn hi vọng Đài Loan có thể tái chiếm Đại lục, và Đài Loan chỉ là căn cứ tạm thời. Đó là mục tiêu ông ta cam kết với những quan chức vẫn ủng hộ ông ta. Điều đó cũng giúp giảm những áp lực từ người dân Đài Loan đang đòi hỏi tiến trình dân chủ hóa chính phủ THDQ, tất yếu sẽ dẫn tới Tưởng Giới Thạch phải từ bỏ quyền lực. Đánh bại những người Cộng sản, tái chiếm Đại lục là cái cớ để THDQ duy trì chế độ độc tài độc đảng và thiết quân luật với toàn Đài Loan. Một khi THDQ thừa nhận họ chỉ còn đại diên cho Đài Loan, không còn lý do gì để phủ nhận quá trình dân chủ hóa mà Hiến pháp THDQ ban đầu đã đưa ra.